İsrailli gazeteci: Gazze’deki resmi TRT’de görebiliyorum

İsrailli gazeteci ve yazar Gideon Levy’e göre İsrail ordusu sadece savaş zamanlarında değil, 55 yıldır işgal altındaki Filistin topraklarında her gün rutin olarak “savaş suçu” işliyor ve işgalin sona ermesinin tek yolu Tel Aviv yönetimin “bedel ödemeye” başlaması.

İsrail’in Haaretz gazetesi yazarı gazeteci Levy, ülkesinde işgale karşı çıkan ve İsrail’i “ırkçı bir rejim” olarak tanımlayan ender isimlerden biri.

İşgal altındaki Batı Şeria’da yaşananları yaklaşık 40 yıldır gazeteci olarak sahada bizzat takip eden Levy, bugün gelinen noktada İsrail toplumunun ve yönetiminin “aşırı radikal bir ruh hali” içerisinde olduğunu görüşünde.

Bu durum dikkate alındığında barışa ulaşılması için İsrail’in taviz vereceğini düşünmediğini belirten Levy’e göre tek umut uluslararası bir müdahalenin olması.

ABD Başkanı Joe Biden’ın yaklaşan seçimlere hazırlandığını hatırlatan İsrailli gazeteci, bu nedenle bu uluslararası müdahaleyi de pek olası görmediğini söylüyor.

Tel Aviv’de yaşayan Levy, çevrim içi ortamda AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

“İsrailliler bir sabah kalkıp ‘İşgal zalimce, buna son verelim’ demeyecek”

İsrail toplumunun daha önceki durumunu “yeterince kötü” olarak tanımlayan Levy, son bir buçuk ayda ise toplumun daha da fazla “ırkçılığa kaydığını” vurguladı.

İsrail toplumundan barış lehine olumlu bir değişimin gelmesinin mümkün olmadığı görüşünü dile getiren Levy, şunları kaydetti:

“İsrail toplumundan gelmeyecek. İsrailliler bir sabah kalkıp ‘işgal çok zalimce, apartheid (ırkçı rejim) yasa dışı, hadi buna bir son verelim’ demeyecek. Bu olmayacak. (İşgalin sürdüğü) Son 55 yılda bu olmadı, bundan sonra da olmayacak. Bu ancak İsrailliler işgal nedeniyle bedel ödemeye, sürdürdükleri bu işgalden dolayı cezalandırılmaya başlarlarsa ve işgali devam ettirmek için ödemeleri gereken bedelin çok yüksek olduğunu fark ederlerse olur.

Ancak henüz bu aşamada değiliz. Uluslararası toplum konuşmayı bırakıp harekete geçmeli. Bunun da yakın gelecekte olacağını öngörmüyorum. Ancak sanırım bu an bir gün gelecek ve (uluslararası toplum) ‘artık yeter’ diyecek. O günü bekliyorum ancak bu çok yakın görünmüyor.”

“İsrail 55 yıldır her gün savaş suçu işliyor”

İsrail ordusundan istifa eden eski yüzbaşı hava pilotu Yonatan Şapira, AA’ya 2021 yılında yaptığı bir açıklamada “İsrail ordusu terör örgütü, komutanları savaş suçlusudur.” ifadelerini kullanmıştı.

İsrail ordusunun uygulamalarını onlarca yıldır sahada yakından takip eden bir gazeteci olarak Şapira’nın bu sözlerine katılıp katılmadığı sorusuna Levy, “Öncelikle Şapira benim arkadaşım ve evet ona katılıyorum.” dedi.

Levy, “İsrail’in 55 yıldır (1967 işgalinden beri) Batı Şeria’da günlük olarak yaptığı savaş suçudur. (Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi) Yerleşimcilerden, (Filistinli) mahkumların İsrail’e taşınmasına, her gece insanları evlerinden kaçırmaktan toplu cezalandırmalara kadar bunların hepsi uluslararası hukukun ihlalleridir.” ifadelerini kullandı.

Tüm bunların günlük yaşandığına dikkati çeken Levy, şöyle devam etti:

“Bu savaş zamanı değil, rutin yaşamda gerçekleşiyor. Hiç şüphe yok ki işgal, sona ermesi gereken bir suç olgusudur. Ben bununla neredeyse 40 yıldır mücadele ediyorum.”

“İsrail basını yaşanan vahşeti gizliyor”

Levy’e göre İsraillilerin çoğuna Gazze’de işlenen “vahşetin” çoğu gösterilmiyor.

İsrailli gazeteci, “Dürüst konuşmak gerekirse İsrail kanalları, medyası, gazeteleri her şeyi değilse de yaşanan vahşetin çoğunu göstermemeye çalışıyor. Ben şahsen neler olup bittiğini görmek istiyorsam Al Jazeera, TRT ve CNN gibi kanallara bakmak zorunda kalıyorum ve bu sayede tüm resmi görebiliyorum.” diye konuştu.

Gazze gibi nüfus yoğunluğuna sahip bir yere bu şekilde saldırmanın bedelinin siviller için çok ağır olduğunu da dile getiren Levy, “Yaşananlar karşısında nutkum tutuldu.” ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte Levy’e göre İsrail hükümeti savaş konusunda toplumun neredeyse mutlak desteğine sahip.

“Levy, “(İsrailliler) Şu anda iki amaç konusunda tamamen birleşmiş durumdalar. Birincisi tüm rehinelerin serbest bırakılması, ki bu şu anda ana hedef. Sonrasında ise Hamas’ı tamamen yeneceklerine inanıyorlar. Bence hükümet savaşı devam ettirmek için tam desteğe sahip.” değerlendirmesinde bulundu.

“Yarın sabah sona erecek ‘insani aranın’ ardından İsrail topyekün bir saldırıya yeniden geçer mi?” şeklindeki soruya İsrailli gazeteci Levy, şu cevabı verdi:

“Korkarım öyle ama önümüzdeki günler durumu gösterecek. Şu anki dinamikler olumlu. Anlaşma işliyor ve her gün rehineler evlerine dönüyor ve ayrıca Filistinli tutuklular da evlerine dönüyor, bu da beni mutlu ediyor. Ama bu sonsuza kadar süremez.

İsrail’in savaşı sürdürmekten vazgeçeceğini zannetmiyorum. Umarım aynı yoğunluğa geri dönmez, çünkü eğer aynı yoğunluğa geri dönerse bu, Gazze’nin güney kısmının yok edilmesi anlamına gelir; burada zaten 2 milyondan fazla insan var. Gazze’nin güneyini tamamen imha etseler ve Hamas’ı yenseler bile, ertesi gün ne olacağına dair İsrail’in hiçbir fikri yok. Plan yok. Ve eğer plan yoksa savaş durmalı.”

ABD’nin savaşı durdurmak mı isteyeceği yoksa İsrail saldırılarına yeniden yeşil ışık mı yakacağı sorusuna ise Levy, “Sanırım ikisinin arasında bir yol izleyecekler. (İsrail’i) Onları tamamen durdurmayacaklar ama (eskisi gibi saldırmasına) izin de vermeyecekler. İsrail’in ABD’yi gerçekten dinleyip dinlemeyeceği ve baskının ne kadar sert olacağı soru işareti.” yanıtını verdi.

İsrail toplumunun barış için bir taviz verip vermeyeceği sorusunu da Levy şöyle cevapladı:

“Şu anda kesinlikle hayır, (İsrail toplumunda) Arap karşıtı yoğun bir duygu var. Yeni bir liderliğe ihtiyacımız var. Mevcut liderlikte ve İsrail kamuoyunun şu anda çok aşırı, çok milliyetçi ve çok sağcı olan mevcut ruh halinde herhangi bir şey (tavize dair) olduğunu görmüyorum.

Tek umut uluslararası müdahale ama bunun bile olacağını düşünmüyorum. Çünkü ABD seçim yılına giriyor ve Biden’ın daha fazlasını yapacağını zannetmiyorum. Şu anda bir umut görmüyorum”

“İsrail Filistinlileri yeniden sürmek ister ama bu mümkün değil”

Levy, İsrailli bakanlardan ve diğer bazı yetkililerden üst üste gelen Filistinlilerin Gazze dışına göç ettirilmeleri konusuyla ilgili de değerlendirmede bulundu.

“İsrail Gazze’yi Filistin halkından temizlemekten büyük mutluluk duyar. Sorun şu ki bu ahlaki değil, aynı zamanda yasal ve pratik de değil.” diyen Levy, şunları aktardı:

“Kimse 2,3 milyon insanı almayacak. Kimse İsrail’in 2,3 milyon insanı transfer etmesine izin vermeyecek. Gazze halkının hayatlarını nerede yaşayacağına İsrail karar vermeyecek. İsrail’in böyle bir karar vermeye hakkı yok. İsrail bir Nekbe (büyük felaket) yaptı ve ikinci bir Nekbe yapma hakkı yok.”

Levy, İsrail’in bu konuyu sürekli gündeme getirmesini, “ellerinde başka bir çözümleri olmamasına ve Filistinlileri gerçekten Gazze dışına atabileceklerini düşünmelerine” bağladı.

İsrail’de mevcut ruh halinin aşırı milliyetçi olduğuna dikkati çeken Levy, “Biliyorsunuz, bunu Batı Şeria’da da denediler. Batı Şeria’da halihazırda 16 köy boşaltıldı. Yerleşimcilerin terörüne dayanamadılar ve onları durduracak kimse yoktu. Mümkün olduğu sürece (Gazze’nin boşaltılmasını) deneyecekler ama bunun olacağını zannetmiyorum, mümkün değil.” görüşünü dile getirdi.

İsrail’in elinde atom bombası olmadan da bölgeyi uygulamalarıyla tehlikeye attığını vurgulayan gazeteci Levy, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İsrail bir Yahudi devleti olmak istiyor, Yahudi devleti olma hakkına sahip ama aynı zamanda demokrasinin de olması, bu yürümüyor. Eğer bir Yahudi devleti olmak istiyorsanız çok net bir Yahudi çoğunluğa ihtiyacınız var.

Yahudi çoğunluğu yok, nehirle deniz arasında şu anda yaklaşık 7,5 milyon Yahudi ve 7,5 milyon Filistinli var. İki halk sizin hükümetiniz altında, sizin işgaliniz altında, sizin rejiminiz altında yaşarken bir Yahudi devleti olamazsınız. Bu nedenle İsrail seçimini yaptı ve Yahudi (devleti) olmayı demokratik olmaya tercih etti.”

“Filistinli olsaydım söylediklerim nedeniyle hapiste olurdum”

“Eğer bir Filistinli olsaydınız İsrail’i bu şekilde eleştirme özgürlüğüne sahip olur muydunuz?” sorusu üzerine Levy, “Bu sorunun cevabı gayet açık. Elbette hayır. Benim söylediklerimin çoğunu bir Filistinli söyleyemez. İsrail’in gerçekliğinde bu olmaz. Hele de savaştan sonra asla söyleyemez. (Bir Filistinli olsaydım) Bu söylediklerimden çok daha azı için uzun süre önce hapse atılmış olurdum.” ifadelerini kullandı.