Tarihi mescitte ‘kuyu bileziği’ tartışması
Seher Alp
3 min read
Zeytinburnu’nda bulunan imal tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte 19. yüzyılda inşa edildiği belirtilen Seyyid Nizam Camii ve Tekkesi’ne ilişkin olan kuyu bileziği kaldırıldı. Kuyu bileziği, dikdörtgen planlı, kırma çatılı, saçaklı, ahşap çatılı tek katlı bir binadan oluşan tekkenin önünde bulunuyordu.
Asıl hali yuvarlak halde olan kuyunun bileziği kaldırılarak, kuyunun girişi kare haline getirildi. Sanat Tarihçisi Aytaç Güder, savaş devirlerinde kullanılmak için yapılan kuyu bileziğinin altında büyük bir sistem olduğunu belirterek, kuyu bileziği için önlem alınması gerektiğini söyledi.
“SAVAŞ PERİYOTLARINDA SUDAN FAYDALANILMASI İÇİN YAPILMIŞ SİSTEM”
Sanat Tarihçisi Aytaç Güder, “Bulunduğumuz noktada Osmanlı periyodunda yaptırılan bir sarnıcın bileziği bulunmaktaydı, lakin yerinde yok. Burada bir su yapısı olduğunun, altında bir sistem olduğunun belirli olması emeliyle yapılmış. Üstten bu sudan yararlanılıyor. Osmanlı’da su yapıları genelde Bizans’tan görüldüğü için onu aksettirerek kendileri devam ettirmiştir. Savaş periyotlarında yahut kent kuşatma altına girdiği vakitlerde, vatandaşların sudan rahat faydalanabilmesi için bu türlü bir sistem yapılmış. Kuyu vasıtasıyla da suya ulaşıyorlarmış. Birtakım sarnıçlar açık olabiliyor, kimileri da yerin altında olabiliyor. Bunlara üstten ulaşmanın yolu da bu biçimde oluyor. Bu kuyu bileziğini Adile Sultan yaptırmıştır. Adile Sultan, 19. yy. vakitleri. Sarnıç dediğimiz esasen suyu toplayan bir haznedir. Kuyu bilezikleri ise yeraltındaki sistemin üstten fark edilmesi ismine yapılmıştır” dedi.
“TÜRKİYE’DE BUGÜN GÖRDÜĞÜMÜZ YAPITLARI ÖBÜR GÜN GÖREMEYEBİLİYORUZ”
Sanat Tarihçisi Aytaç Güder, “Türkiye’de ne yazık ki tarihi ve kültürel miras deformasyona uğruyor. Bir gün gördüğümüz yapıtları öbür gün göremeyebiliyoruz. Bir çeşmenin orjinal bir musluğunu tekrar yerinde göremeyebiliyoruz. Bu da insanların birinci başta gözüne çarpmıyor ancak bilen insanların ‘Buna ne oldu?’ demesi bizim için çok kıymetli. Oradaki yokluğun fark edilmesi eser için tedbir alınması ismine yerinde bir tedbirdir” diye konuştu.
“OKSİJEN TÜPÜ İLE BİLEZİKTEN GEÇEMEDİLER”
Seyyid Nizam Vakfı Lideri Dr. Ahmet Özdemir ise telefon ile yaptığı açıklamada, “Sonbaharda su azalmasından ötürü problemimiz oldu. Biz oradaki suyla cami ve müştemilatın yangın depolarında kullanıyorduk. Tazeleme süreçlerinde düşünce oldu. İSKİ’nin bilgisi dahilinde bu süreç başladı, orayı açtık. Daha evvelki yıllarda tek kişi girebiliyormuş lakin biz müsaade vermedik, zira -27’ye iniyorlardı. Ölme ihtimallerine karşı oksijen tüpü ile inme kuralını getirdik. Lakin oksijen tüpü ile bilezikten geçemediler. Bunun üzerine bileziği kaldırıp depomuza koyduk. O kapağı süreksiz olarak koyduk” tabirlerini kullandı.
